Σούλι - Το κάστρο της λευτεριάς

Του Ηλία Μπουρμπούλα

Μιας και ζούμε στην χώρα μας τον εγκλεισμό, λόγω των ημερών άρχισα να διαβάζω διάφορα κείμενα για την επανάσταση του 1821 καθώς αυτές τις ημέρες τιμούμε την έναρξη του επαναστατικού αγώνα από τον τουρκικό ζυγό.

Ξαφνικά διάβασα για το προπύργιο της λευτεριάς, το ένδοξο Σούλι αλλά και την πτώση του.

Τότε λοιπόν στις 16/12/1803 έγινε η παράδοση του Σουλίου στον Αλή πασά. Τα αδούλωτα χώματα του Σουλίου πατήθηκαν από τους Τούρκους για πρώτη φορά μετά από 200 χρόνια.

Το κάστρο της λευτεριάς έπεσε. Τσακίστηκε.

Αλλά για να πέσει αυτό το κάστρο χρειάστηκαν χρόνοι πολλοί, μάχες και εκστρατείες ατέλειωτες.

Διότι οι Σουλιώτες, Τζαβελαίοι, Μποτσαραίοι, Κουτσονικαίοι, Δρακαίοι ήσαν Έλληνες και σαν Έλληνες ήξεραν να αγωνίζονται για το πολυτιμότερο τους αγαθό, τη λευτεριά.

Μια λευτεριά με αίμα αποκτημένη, μια λευτεριά η οποία δεν τους δόθηκε αλλά την απέκτησαν με σκληρούς αγώνες.

Καθώς σαν λεβέντες κράταγαν τις ζωές τους στα ξερόβραχα που είχαν κάνει για σπίτι τους.

Μοναδικός σκοπός στη ζωή τους ήταν να πολεμούν. Να πολεμούν τους εχθρούς. Να πολεμούν τις κακουχίες. Να πολεμούν τη πείνα. Να πολεμούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Να πολεμούν για την ελευθερία τους.

Είναι σκληρό να πολεμάς έναν εχθρό, μα είναι σκληρότερο να πολεμάς τον ίδιο σου τον εαυτό. Διότι στο όνομα της ελευθερίας υπέμειναν καρτερικά όλα τα δεινά για να ζουν ελεύθεροι και όχι κάτω από τα δεσμά της τυραννίας.

Οι Σουλιώτες δεν ήξεραν γράμματα πολλά, δεν είχαν πάει σε πανεπιστήμια και σχολειά. Είχαν όμως μέσα του βαθιά ριζωμένο το αίσθημα της φιλοπατρίας και την πίστη τους στο Χριστό.

Οι άνδρες από μικροί στα άρματα και οι γυναίκες... τι να πεις για αυτές τις γυναίκες! Αυτές οι γυναίκες οι οποίες μεγάλωναν τα παιδιά τους, σαν άλλες Σπαρτιάτισσες όπως η Μόσχω Τζαβέλαινα.

Αλλά και σαν την Χάιδω Γιαννάκη-Σέχου όπου έτρεχε πρώτη στην μάχη πριν ακόμα φτάσουν οι άνδρες.

Ισάξιες με τους άνδρες. Σε όλη την ιστορία του Σουλίου είναι αρωγοί σε κάθε δυσκολία, κυρές και αρχόντισσες όλες. Υπέμεναν όλα τα βάσανα και στήριζαν με όλη τους τη δύναμη τους άνδρες τους.

Στη τελευταία εκστρατεία του Αλή πάσα εναντίον του Σουλίου χρειάστηκαν τρεις χρόνοι για να κατακτηθούν τα χώματα των Ηρώων. Μοναδικά τους πλέον οχυρά ήταν η Κιάφα και το Κούγκι όπου βρήκαν καταφύγιο για να στεγάσουν τη λεβεντιά και τη τιμή τους. Οι μέρες ήταν δύσκολες, η αρρώστια και η πείνα είχαν υποτάξει πλέον το ηθικό των αγωνιστών.

Τότε ήρθε η μαύρη η ώρα να αφήσουν το Σούλι τους, να αφήσουν τη λευτεριά τους, να αφήσουν αυτό για το οποίο ζούσαν και αγωνίζονταν, να το αφήσουν για να μη χαθούν όλοι τους.

Αλλά αυτή η μαύρη ώρα, φώτισε το γένος των Ελλήνων με ελπίδα για λευτεριά, με το Ζάλογγο εκεί όπου οι αρχόντισσες του Σουλίου προτίμησαν να θυσιάσουν την ζωή τους παρά να πέσουν στα χέρια των κατακτητών.

Το ένδοξο Κούγκι εκεί όπου ο Σαμουήλ καλόγερος ανατίναξε την μπαρουταποθήκη του Σουλίου με τους λιγοστούς άνδρες που δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τον τόπο  όπου είχαν τα σπιτικά τους και τους τάφους των προγόνων τους.

Το Κούγκι και το Ζάλογγο που συγκλόνισαν την Ρωμιοσύνη ολόκληρη με την αυτοθυσία για τα ιδεώδη μιας ανυπότακτης φυλής.